Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) son açıklaması, ekonomik dengeler açısından endişe verici bir tabloyu ortaya koydu. 2025 yılının Ocak-Mayıs döneminde, bankalara ibraz edildiği anda karşılıksız çıkan çeklerin toplam tutarı 82 milyar TL'ye ulaştı. Bu durum, hem işletmeler hem de bireyler için ciddi bir finansal risk oluşturuyor.

Karşılıksız Çeklerin Boyutu ve Etkileri

TBB'nin verilerine göre, bu dönemde 16,4 bin keşideciye ait toplam 108 bin adet çek karşılıksız çıktı. Bu, piyasada nakit akışının ne denli sıkıntılı olduğunu ve ödeme güçlüklerinin arttığını gösteriyor. Karşılıksız çekler, sadece çeki düzenleyenleri değil, aynı zamanda çeki tahsil etmeye çalışan alacaklıları da zor durumda bırakıyor. Bu durum, ticari ilişkilerde güvensizliğe yol açarak ekonomik aktiviteyi olumsuz etkileyebilir.

Daha sonra ödenen çekler de olsa, karşılıksız çıkan çeklerin yarattığı ilk etki oldukça sarsıcı. 7.072 keşideciye ait toplam 8.591 milyon TL tutarındaki 13.630 adet çek daha sonra ödenmiş olsa da, bu durum sorunun büyüklüğünü göz ardı etmemize neden olmamalı.

Ekonomik Göstergeler ve Beklentiler

Karşılıksız çeklerdeki bu artış, genel ekonomik göstergelerle de paralellik gösteriyor. Enflasyonun yüksek seyretmesi, faiz oranlarındaki dalgalanmalar ve döviz kurlarındaki belirsizlikler, işletmelerin nakit yönetimini zorlaştırıyor. Bu durum, ödeme zincirinde aksamalara ve dolayısıyla karşılıksız çeklerin artmasına neden oluyor.

Ekonomistler, bu tür durumların önüne geçmek için bir dizi önlem öneriyor:

• Nakit akışı yönetiminin güçlendirilmesi: İşletmelerin gelir ve giderlerini daha iyi planlaması, nakit rezervlerini artırması ve ödeme vadelerini dikkatli yönetmesi gerekiyor.
• Kredi kullanımında dikkatli olunması: Yüksek faiz oranlarıyla kredi kullanmak yerine, öz kaynaklarla finanse edilebilecek projelerin tercih edilmesi önemlidir.
• Alacakların zamanında tahsil edilmesi: Alacakların tahsilatında gecikmeler, nakit akışını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, alacakların zamanında tahsil edilmesi için etkin yöntemler kullanılmalıdır.

Piyasalar Ne Yapmalı?

Karşılıksız çeklerdeki artış, piyasalarda tedirginliğe yol açarken, yatırımcılar ve işletmeler için de önemli bir uyarı niteliği taşıyor. Bu dönemde, risk yönetimi stratejilerini gözden geçirmek, daha temkinli adımlar atmak ve nakit akışını güvence altına almak büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, finansal sıkıntılarla karşılaşma olasılığı artabilir.

Türkiye Bankalar Birliği'nin bu verileri, ekonomik aktörlerin daha dikkatli ve öngörülü davranması gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Karşılıksız çeklerin artması, ekonomik dengelerin ne kadar hassas olduğunu ve finansal risklerin her zaman var olduğunu hatırlatıyor.